Menu

Blogs

De mensen van Wing bloggen over hun ervaringen en reflecties.

Eems-Dollard 2050: samenwerken aan unieke projecten

Wat hebben stenen, dijken, landbouwgrond en Natura2000 met elkaar te maken? In het gebied van de Eems-Dollard combineren we natuurherstel, waterveiligheid, economie en landbouw. Dat kan alleen door de samenwerking tussen overheden, natuurorganisaties en bedrijfsleven. Wat kunnen andere gebieden hiervan leren?

Nederland had in het verleden verschillende estuaria: open zeearmen waar zoet rivierwater de zoute zee instroomde. In de Waddenzee heeft ons land alleen het estuarium van de Eems over, op de grens met Duitsland. Het gebied kent unieke natuur en is van groot belang voor de economie en de werkgelegenheid. Door de jaren heen is de vaargeul door de Eems steeds dieper en rechter gemaakt voor de steeds groter wordende schepen. Dat betekende: meer baggeren. Door de aanleg van dijken zijn er geen uitgebreide kwelders en overgangszones meer waar het slib kan bezinken. Het slib blijft in het water rondzweven waardoor de Eems-Dollard steeds troebeler wordt, met grote gevolgen voor de natuur. Verminderd zonlicht remt de algenproductie. Trekvissen kunnen soms niet meer van zoet naar zout water zwemmen en andersom. Daarnaast hebben vogels geen goede plek om te rusten, foerageren of broeden.

Unieke projecten

Binnen het programma Eems-Dollard2050 werken Rijk, provincie Groningen, Groningen Seaports, natuurorganisaties, bedrijfsleven, waterschappen en gemeenten gezamenlijk aan natuurherstel in de Eems-Dollard, met ruimte voor economische ontwikkeling. Wing ondersteunt de provincie bij de vormgeving van de samenwerking en het programmamanagement. Dit levert unieke combinaties op tussen ecologisch herstel, waterveiligheid en landbouw:

  • De Dubbele Dijk combineert dijkversterking en de aanleg van een tweede dijk met zilte teelt en aquacultuur, slibinvang en jonge kwelders.
  • De Kleirijperij, waarbij slib uit Polder Breebaart wordt omgezet in klei voor versterking van de zeedijk en het natuurgebied Polder Breebaart wordt hersteld.
  • Slib uit de Eems-Dollard wordt gebruikt voor structuurverbetering en ophoging van landbouwgrond.
  • Marconi Delfzijl combineert leefbaarheid, recreatie en waterveiligheid met kwelderontwikkeling en slibinvang.
  • In de verkenning Delfzijl – Termunten wordt gekeken hoe het inrichten van een brakke zone binnendijks is te combineren met vismigratie, het omleggen van de spui, het verplaatsen van de recreatiesluis naar het centrum van Delfzijl en het terugdringen van de verzilting.

Leren van pilots

Eems-Dollard 2050 is een adaptief programma. Dat wil zeggen dat naast de realiseren van de gezamenlijk ambitie, leren van de pilots centraal staat. Op basis van de resultaten van de pilots besluiten de partijen straks over opschaling van de projecten.

Lessen voor andere gebieden

De projecten en resultaten kunnen ook andere gebieden inspireren. Gebieden langs de hele Waddenkust, maar ook in de Zuidwestelijke Delta bijvoorbeeld. Het programma ED2050 werkt met een gezamenlijk vastgestelde ambitie voor de lange termijn. Dat leidt ook tot nieuwe verhoudingen tussen bedrijfsleven, natuurorganisaties en overheid. Het gaat dus niet alleen om de inhoudelijke resultaten, maar ook om de wijze van samenwerking.

Het programma Eems-Dollard is een ‘economisch natuurproject’. De gezamenlijk stip op de horizon is een ecologische; herstel van het estuarium. De weg er naar toe gaat via MKBA's, businesscases en het werkende weg interesseren van marktpartijen om slib toe te passen in dijken, bouwelementen en op landbouwgrond. Daarin is het programma behoorlijk uniek.

Gezamenlijk ‘eigenaarschap’

De partijen dragen samen de verantwoordelijkheid voor het programma. Er zijn veertien projecten en acht projecteigenaren. De verantwoordelijkheid voor individuele projecten ligt bij de afzonderlijke partijen. Het programma ondersteunt waar nodig bij de uitvoering en de onderlinge verbinding. Het is essentieel dit gezamenlijke ‘eigenaarschap’ blijvend te borgen.

Samenhang en successen

Om te voorkomen dat partijen elk hun eigen project uitvoeren en de samenhang uit het oog verliezen, is het van belang om continu de samenhang tussen de projecten en de bijdragen aan de gezamenlijke doelen in beeld te brengen en te communiceren. Bovendien zijn korte-termijn successen nodig, om aan de lange-termijn ambitie te kunnen blijven werken. Bestuurders willen graag 'de schop in de grond' en successen laten zien. In het programma zoeken we de balans tussen projectuitvoering op korte termijn en langjarig onderzoek naar systeemherstel.

Ruimte voor dialoog

Om alle bovengenoemde zaken te bewerkstelligen, organiseren we binnen het programma periodiek dialoogdagen. Dan kunnen de partijen informeel de voortgang en nieuwe initiatieven met elkaar bespreken. Er is ruimte om elkaar te leren kennen en begrijpen, zonder de belangen uit het oog te verliezen. Actief platformmanagement is onmisbaar. Bouwen aan vertrouwen kost gewoon tijd en inzet.

Lees meer

En zie ook www.eemsdollard2050.nl

    Kees van Es 26/03/2018