Handen ineen voor een schone zee

“Nog nooit heb ik mensen met zoveel passie over afval horen praten!” Zo besluit Bopp van Dessel van ProSea de werksessie over visserijafval in de Nederlandse zeehavens, op 9 februari in Urk. Visserijorganisaties, ngo’s, havenbeheerders en afvalverwerkers slaan de handen ineen voor een schone zee.

Het is ondertussen een hecht gezelschap geworden. Tijdens het overleg wordt veel gelachen. Maar er is ook ruimte om gevoeligheden op tafel te leggen en elkaar zo nu en dan goed de waarheid te vertellen. De afgelopen vier jaar zijn deze partijen nader tot elkaar gekomen. In 2014 sloten havens, afvalverwerkers, organisaties van vissers en natuurorganisaties de Green Deal ‘Visserij voor een Schone Zee’. Samen willen ze ervoor zorgen dat afval vanuit de visserijsector niet meer in zee verdwijnt of op het strand aanspoelt. Vissers brengen tegenwoordig al wel olie en klein gevaarlijk afval mee aan wal. Maar netmateriaal en pluis (plastic draden die de netten beschermen) gaan nog vaak overboord en eindigen als zwerfvuil in zee en op het strand, en vormen een gevaar voor zeedieren. Ook gooien sommige vissers vuilniszakken met restafval in zee vanwege ruimtegebrek aan boord. 

Havens

Het afgelopen jaar inventariseerde Wing, samen met Wageningen Economic Research, vanuit deze Green Deal het afvalbeheer in tien visserijhavens. We troffen een interessante wereld van hardwerkende vissers, havenbeheerders en afslagmedewerkers. Met daarin uiteenlopende afvalstromen, complexe Europese regelgeving en een keur aan initiatieven. We bekeken hoe vissers hun afval kunnen inleveren, hoeveel dat kost en hoe dat wordt verrekend. Dat is meestal al goed geregeld, maar iedere haven regelt het anders. 

Recycling en containers

De bevindingen werden gepresenteerd en aangescherpt in twee bijeenkomsten, één in het noorden en één het westen. Voor het eerst zaten daar alle havens, afvalverwerkers en vissers bij elkaar om te bespreken wat er goed gaat bij de afvalverwerking in de havens en wat beter kan. Hoe kunnen netten en pluis bijvoorbeeld het beste worden ingezameld en gerecycled? Wat werkt goed bij het inzamelen van diverse afvalstromen? De vissers zouden graag willen dat de havens meer uniform zijn in hun manier van inzamelen en dat voorzieningen makkelijker te bereiken zijn. En de havens willen graag dat vissers geen zwerfafval achterlaten op de kades. 

Open sfeer

De derde en laatste sessie op 9 februari ging over concrete acties. De partners staan op het punt om niet enkel te praten, maar te doén. Ze hebben prioriteiten gesteld voor acties omtrent communicatie en samenwerking, kostenverrekening en de inzameling van huishoudelijk- en bedrijfsafval. De partijen wisselen naast informatie, ook middelen, kennis en contacten uit. Er heerst een open sfeer. Waar eerder nog veel achterdocht was, vooral tussen de visserij en de natuurorganisaties, ontstaan op dit onderwerp nu voorzichtige partnerschappen. 

Urgentie

Toch kent de weg nog de nodige uitdagingen. Hoe bereiken we bijvoorbeeld de bemanning aan boord met de boodschap om geen afval meer overboord te gooien? Maar er is veel energie in de groep, de partijen kennen hun eigen verantwoordelijkheid en er is een samenwerkingscultuur ontstaan. Gezien deze houding en het breed gedragen gevoel van urgentie om afval op zee aan te pakken, verwacht ik de komende jaren grote stappen!